Jedna z metod rozwiązywania problemu banków z długoterminowymi zasobami kredytowymi opiera się na zjawisku sekurytyzacji.
Od końca lat 70. XX wieku sekurytyzacja stała się podstawą operacji bankowych na całym świecie. Uważa się, że jest to innowacja gospodarcza, która pozwala bankom rozwiązać szereg istotnych problemów. Jego istota polega na zdolności instytucji kredytowych do przekształcania kredytów i innych aktywów bankowych w papiery wartościowe, które są przedmiotem obrotu na rynku wtórnym w celu zwiększenia płynności, redystrybucji ryzyka i uzyskania dodatkowych korzyści.
Zagraniczni i rosyjscy ekonomiści często mają różne opinie na temat takiego procesu jak „sekurytyzacja”. W oparciu o istniejące punkty widzenia możemy dojść do wniosku, że po pierwsze, w ramach sekurytyzacji powinniśmy przede wszystkim oznaczać refinansowanie różnych rodzajów aktywów poprzez modyfikację ich w płynne papiery wartościowe będące przedmiotem obrotu na rynku akcji; po drugie, sekurytyzacja aktywów może być zarówno pozabilansowa, jak i bilansowa; po trzecie, sekurytyzacja jest wielopoziomową innowacją gospodarczą.
W sektorze bankowym refinansowane aktywa mogą być:
- pożyczki (kredyty hipoteczne, kredyty samochodowe, korporacyjne);
- roszczenia z tytułu kart kredytowych;
- opłaty za wynajem i dzierżawę;
- zyski z eksportu, a także zyski ze sprzedaży produktów, firm, usług;
- należności.
W przypadku tradycyjnej lub klasycznej (pozabilansowej) sekurytyzacji aktywów bankowych typowe jest udostępnienie tych aktywów specjalnie utworzonej firmie - spółce specjalnego przeznaczenia (SPV). Istotą jego działalności jest nabywanie określonych aktywów pieniężnych, które posiadają na nich stałe dochody, oraz emisja zobowiązań dłużnych (obligacji) na ich podstawie.
Charakterystyczną cechą sekurytyzacji syntetycznej (bilansowej) jest brak legalnej sprzedaży aktywów i realizacja transferu ryzyka przy wsparciu pochodnych instrumentów pieniężnych. Emisja zobowiązań dłużnych (obligacji) w ramach odpowiednich aktywów pozostających w bilansie jest przeprowadzana osobiście przez bank.
Główną funkcją klasycznej sekurytyzacji (tradycyjnej) jest uzyskanie najbardziej tanich i długoterminowych zasobów, natomiast główną funkcją sztucznej sekurytyzacji jest zabezpieczenie ryzyka kredytowego.
Sekurytyzację aktywów bankowych można scharakteryzować jako innowację, ponieważ to dzięki niej w sektorze bankowym osiąga się:
- stworzenie długoterminowej bazy zasobów dla pożyczek inwestycyjnych;
- operacyjne zarządzanie portfelem pożyczek poprzez sekurytyzowaną „sprzedaż” kredytów;
- wznowienie płynności w okresach, w których organizacje kredytowe odczuwają niedobór finansowania i refinansowanie są ograniczone;
- optymalizacja portfela bankowego;
- zmiana przypisania i zmniejszenie ryzyka bankowego, w tym za pomocą specjalnych pochodnych instrumentów finansowych;
- zgodność ze standardami i standardami w zakresie rentowności i wystarczalności funduszy;
W związku z powyższym należy określić konkretny termin, który odzwierciedla istotę sekurytyzacji. Więc:
Sekurytyzacja to proces optymalizacji aktywów bankowych oparty na wykorzystaniu specjalnych instrumentów finansowych, które zwiększają aktywność bankową i zmniejszają ryzyko.
Dla inwestorów kupujących standardowe papiery wartościowe emitowane w celu refinansowania banków komercyjnych na podstawie sekurytyzacji, istnieją wyraźne korzyści z faktu, że dokonują oni inwestycji płynnych. Fundusze te są inwestowane w zabezpieczone papiery wartościowe, przy najwyższych zyskach w porównaniu z obligacjami komunalnymi i korporacyjnymi o porównywalnych ratingach i mogą zarządzać ryzykiem kredytowym. Ogólnie rzecz biorąc, dla gospodarki państwowej jakiejkolwiek władzy sekurytyzacja, dzięki pojawieniu się papierów wartościowych, zwanych sekurytyzacją, przyczynia się do rozwoju rynku kapitałowego.
W praktyce sekurytyzowane papiery wartościowe to akcyjne instrumenty finansowe o charakterze inwestycyjnym i wysokiej płynności, w odniesieniu do których ustanowiono system prawny. Główne rodzaje sekurytyzowanych papierów wartościowych wyemitowanych w ramach sekurytyzacji bilansowej i pozabilansowej przedstawiono na rysunku.
W Rosji początkiem rozwoju sekurytyzacji jest wydarzenie z 2004 r., A mianowicie pierwsza sekurytyzacja aktywów bankowych przez Rosbank w wysokości 1,475 mld USD w latach 2004–2007. w Rosji dokonano transakcji sekurytyzacyjnych w wysokości ponad 11 mld dolarów, co wskazuje na znaczący postęp w rozwoju sekurytyzacji aktywów bankowych. Należy również zauważyć, że zarówno w Rosji, jak i za granicą przedmiotem sekurytyzacji były tradycyjnie kredyty hipoteczne i konsumenckie. Wynika to z ich podobnych cech, przewidywalności i szerokiego zastosowania. punktacja kredytowa znacznie upraszcza ocenę ryzyka.
Przeważa pogląd, że sekurytyzacja aktywów bankowych jest obiektywnym procesem innowacyjnego rozwoju bankowości, który z czasem będzie coraz bardziej pożądany w Rosji. A jeśli obecnie dynamika wzrostu transakcji związanych z sekurytyzacją jest prawie niezauważalna, to w odległej przyszłości, zdaniem większości ekonomistów, dynamika wzrostu będzie znacząca i powinna być na nią przygotowana.